Sağlıkta merdiven altı uygulamalar tehlike saçıyor!

Prof. Dr. Haydar Sur: “Bazı çocukları aşıdan yoksun bırakmayı ve aşı hizmetlerini engellemeyi bir muvaffakiyet olarak gördükleri bir ortamda, toplumsal medya bu bireylerin elinde tehlikeli bir araç haline gelebilir.” 

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haydar Sur, toplumsal medyada yayılan yanlış sıhhat bilgileri ve merdiven altı sıhhat uygulamalarının artan tehlikelerine dikkat çekti.

Sağlık hizmetlerinin tanıtımı sunumu kadar önemli

Sağlık hizmetlerinin halka tanıtılmasının, hizmetin sunumu kadar kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Haydar Sur, “Ancak uygun bir halde tanıtım yapılırken, doğruyla yanlışı ayırt etmeden sıhhatle ilgili her şeyin ortaya serilmesi büyük tehlikelere yol açabilir. Bu durum, ‘yarı aydın’ olarak isimlendirilen şahısların bu çeşit bilgileri edinip, tam bilgi sahibi olmadan diğerlerine doktorluk taslaması üzere sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, bilhassa toplumsal medya tanıtımları özel bir ehemmiyet taşımaktadır. Toplumsal medya, en geniş kitlelere en süratli halde ulaşma imkanı sunarken, yanlış irtibat yahut yanlış bilgilendirme kusurlarının da tıpkı süratle yayılmasına neden olabilir. Bu yüzden, yanlışsız bilginin gerçek irtibat kanalları aracılığıyla, gerçek iletilerle ve yanlışsız maksat kitlelere ulaştırılması mutlaka denetim altında tutulmalıdır. Bu zincirin rastgele bir halkasında bir kırılma yahut bozukluk oluşursa, bu durumu düzeltmek ve yanlış bilginin yayılmış halini tekrar doğruya dönüştürmek daha da güç olacaktır.” dedi.

Sosyal medya uzman şahıslar elinde hakikat bildirileri iletebilir

Merdiven altı sıhhat uygulamalarına değinen Prof. Dr. Haydar Sur, “Bu tıp uygulamalar denetim dışına çıkmış ve kalitesi hakkında hiçbir teminat veremeyeceğimiz bir durumu temsil eder. Kimin eliyle, ne biçimde yapıldığını tam olarak belirleyemediğimiz bu bulanık tabloda, yanlışın nerede olduğu, ne çeşit yanlışlar yapıldığı, bu yanılgıları kimlerin işlediği ve yanılgıların nasıl düzeltileceği soruları karşılıksız kalır. Lakin, toplumsal medyanın geniş kapsamı ve süratli yayılım gücü, uzman bireylerin elinde hakikat iletilerin hakikat halde iletildiği bir mecra haline getirildiğinde, toplum sıhhatine hakikaten yarar sağlayabilir.” diye konuştu.

Aşı zıtları toplumsal medyayı kullanarak başları karıştırıyor

“Bu duruma olumsuz bir örnek olarak, aşı tereddüdü ve aşı aykırılığının toplumsal medyayı kullanarak insanların başlarını karıştırıp, kimi çocukları aşıdan yoksun bırakma ve aşı hizmetlerini aksatma uğraşları gösterilebilir.” diyen Prof. Dr. Haydar Sur, “Bazı çocukları aşıdan yoksun bırakmayı ve aşı hizmetlerini engellemeyi bir muvaffakiyet olarak gördükleri bir ortamda, toplumsal medya bu bireylerin elinde tehlikeli bir araç haline gelebilir.” dedi.

Geleneksel ve tamamlayıcı tıp, profesyoneller eliyle yapıldığında denetim altına alınabilir

Aynı halde, halkın sıhhatine yarardan çok ziyan veren birtakım klâsik uygulamaların da tehdit oluşturduğu durumlar ortaya çıkabildiğine işaret eden Prof. Dr. Haydar Sur, “Geleneksel ve tamamlayıcı tıp, profesyoneller eliyle yapıldığında denetim altına alınabilir ve klasik tıp hizmetlerini güçlendirebilir. Bu nedenle, sıhhat hizmetlerinin sunuluşu kadar, bu hizmetlerin tanıtılmasındaki itina de büyük ehemmiyet taşıyor.” formunda konuştu.

Hizmeti verenler diplomalı profesyoneller olsa bile merdiven altı…

Sağlık hizmetlerinin profesyonelce ve sistemli bir biçimde örgütlenip sunulmasında, hizmetin planlanması, kaynakların tahsis edilmesi, profesyonellerin yetiştirilmesi, hizmet kuruluşlarının örgütlenip açılması, bu hizmetlerin halka tanıtılması ve oluşan talebe hizmetle karşılık verilmesi üzere etapların tümünün denetim altına alınması gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Haydar Sur, şöyle devam etti:

“Hizmet verdiklerimizin sıhhatinin takip edilmesi, hizmete gereksinim duyanların bize ulaşamayacakları durumlarda onların ayağına giderek hizmet verilmesi ve bu hizmetlerin sıhhat istatistik sisteminde kayda geçirilmesi de bu sürecin bir kesimidir. Bu formda sunulmayan hizmetler, hizmeti verenler diplomalı profesyoneller olsa bile merdiven altı sayılır. Zati diplomasız şahısların verdiği hizmetlerin tamamı merdiven altı olarak değerlendirilmelidir.”

“Sertifikalandırılmış bireylerin verdiği hizmetlere merdiven altı diyemeyiz”

Prof. Dr. Haydar Sur, ‘Profesyonel’ ve ‘diplomalı’ derken neyi kastettiğini de şöyle anlattı:

“Şuna dikkat çekmek isterim; Ülkelerin durumuna ve imkanlarına nazaran bazen diplomalıların bulunmadığı yahut yetersiz olduğu durumlarda, hızlandırılmış kurslarla muhtaçlığa karşılık verebilecek şahıslar yetiştirilerek sertifikalandırılır ve hizmet alanına sürülür. Bu durumda, diplomaları olmasa bile, muhakkak bir formatta eğitimden geçirilmiş ve sertifikalandırılmış bireylerin verdiği hizmetler de denetim altına alınmış olur. Bu çeşit hizmetlere merdiven altı diyemeyiz.”

Merdiven altı felç edebiliyor

“Örneğin, Cumhuriyetin birinci yıllarında ülkemizde ebe sayısının çok az olduğu devirlerde, mahallelerde aklı başında, okuma yazma bilen ilkokul mezunu hanımlar, bayan doğum uzmanları tarafından kursa tabi tutuldular ve mahalle ebeleri, köy ebeleri olarak yetkilendirildiler.” diye anlatan Prof. Dr. Sur,  “Bu bireyler, o devirde büyük hizmet verdiler; anne ölümlerinin neredeyse binde iki yüz bin üzere çok yüksek sayılara ulaştığı periyotlarda, anne ölümlerinin ve bebek ölümlerinin azaltılmasına büyük katkı sundular. Bu tıp hizmetlere merdiven altı diyemeyiz. Lakin, ne olduğunu tam anlamadan, ‘bel çekilir, şu yapılır, bu yapılır’ diyerek insanları felç eden denetimsiz bireylerin verdikleri hizmetlere merdiven altı diyebiliriz.” halinde kelamlarını tamamladı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı